Herengracht 284 Huis Van Brienen

Geschiedenis

In 1614 koopt Hans van Wely, hofjuwelier van prins Maurits, twee stukken grond aan de nieuw gegraven Herengracht. Hij wordt in 1616 in het stadhouderlijk paleis te ‘s-Gravenhage vermoord en rond 1620 laat zijn weduwe Leonora Haukens de huizen 282 en 284 bouwen. Ze zijn van gelijke opzet, elk met trapgevel en een breedte van vier traveeën of vensterassen. Ze zijn dan bedoeld voor de verhuur. Hoe de panden er dan uitzien, is goed te zien op de tekening van Caspar Philips, waar dan aan nummer 282 nog niets veranderd is. De huizen hebben in die tijd allemaal een naam en het pand krijgt de naam “De Stadt Praegh”.

Het is 8,55 m. breed.

In 1728 wordt De Stadt Praegh gekocht door David Rutgers en zijn zusters Hillegonda en Margaretha, telgen van een doopsgezind koopmansgeslacht. Ze zijn vrijwel direct tot grootscheepse verbouwing overgegaan. Het gehele huis is in Lodewijk XIV-stijl gemoderniseerd. De voornaamste ingrepen zijn een hogere en nieuwe natuurstenen voorgevel, de uitbreiding met een nieuw trappenhuis en de nieuwbouw van het achterhuis met zaal en een tuinhuis. Maar de kern van het zeventiende-eeuwse pand, de muren, balklagen, vloeren en kap, blijft echter onaangetast. Een oude puibalk van de zeventiende-eeuwse gevel is in de gewijzigde kap weer herplaatst.

In 1781 komt het huis in bezit van de katholieke koopman Arnoud Jan van Brienen, ambachtsheer van de Groote Lindt. Zelf woont hij op de Herengracht 182. Dit huis op nummer 284 schenkt hij aan zijn zoon Willem Joseph van Brienen ter gelegenheid van diens huwelijk met Margaretha van Schalkwijk. Er wordt dan ook nog een kleinere renovatie, in Lodewijk XVI-stijl uitgevoerd.

Het huis blijft familiebezit tot 1933. In I932 schenkt graaf Thierry Arnoud Laurent Baudouin d' Alsace, derde prins d' Henin [1853-1934], onder voorbehoud van levenslang vruchtgebruik, het aan de in 1918 opgerichte vereniging Hendrick de Keyser. Dit inclusief een deel van de meubels die er in staan. Voorwaarde is ook dat de indeling van het huis zoveel mogelijk intact zal blijven en het Huize van Brienen zal blijven heten. De officiële overdracht heeft plaats in 1933.

Vanaf omstreeks 1960 is het huis in fasen gerestaureerd. In 1997 is de zaal aan de beurt waarvan de restauratie een jaar later, op 17 januari 1998 is voltooid. Daags erna bestaat de Vereniging Hendrick de Keyser precies 80 jaar.